dimanche 16 février 2014

Tudert n Histoires - La Dépêche de Kabylie

Tudert n Histoires


Histoires d yiwet n tmeγnast tameqrant e yIdles Amaziγ, ayagi tbeggen-il-id s yinnawen-est imi antenne-d: «ISWI-inu di Tudert d aḥareb γef yIdles Amaziγ Akken ur yettruḥ ara di tatut ...» d leqdic-est, imi tella ger imenza i YUKAN deg usbeddi n ugraw n yimaziγen (Académie Berbère) γer tama n Bessaεud Muhend Aεrab d Sliman Σazem di wiyiḍ nniḍen. Histoires tezga tettili taywalt gar-comme akk d imeγnasen Imaziγen yecban Dda Lmulud.
Histoires d Yelli-s n Fadma AT Mensur d Belqasem ΣEMRUC, d wetma-s n umyaru, amedyaz ameqran s tutlayt n tefransist Jean Lmuhub ΣEMRUC, cul tlul n 04 maγres 1913 di Tunes. Tudert-est d étain yuεren ATAS, imi tella di Tunes, Syen uγalen-d γer Yiγil Σli, i tikkelt nniḍen uγalen γer Tunes, Syen tunag γer Lpari anda i tuf Abrid i usenfali n taktiwin-est d ugerruj n tsekla timawit sd-teğğa yemma-s. Dinna daγen i tesεedda Yiwen umsizwer Akken annonce Tekcem γer uγerbaz amagnu aεlayen i d-tewwi, maca γer tagara ur tkemmil ara leqraya-s.
Histoires d tacennayt tamenzut tafriqit di ṣṣenf n Lopera. D tamyarutt tamenzut n tefriqt ugafa. D tamselγutt n Radyu n Fransa. D tameṭṭut n tsekla tazzayrit s tutlayt n tefransist. Di lawan anda tugti n ° tlawin umaval ur zmirent ara un iqerray-nsent d-refdent, Histoires Terza ASALU i yal aḥric n TZURI. Di tsekla Histoires ATAS tefka-d i tutlayt n tefransist imi tura 5 wungalen, tira-ines tebda-tt deg useggas 1935 s ungal km tsemma «Jacinthe noire» i d-tessuffeγ deg useggas 1947, deg-s temmeslay-d γef yiwet n teqcict yeddren di tmetti ur nelli ara d ayla-s, ur teṣṣaweḍ ara annonce taγ tannumi yid-sen d wansayen-NSEN. Tezga tettḥulfu i Yiman-est d tajenṭaḍ. Tezga tεezzel iman-est yemdanen γef. Ungal wis sin d victoire d tessuffeγ deg useggas 1960, tsemma-yas Abrid ibenduyar «Rue des tambourins» tettmeslay-d deg-s γef twacult taqbaylit yunagen γer Tunes, iεeggalen-is ur élargir annonce ttun iẓuran ideg d-frurin, deg wungal- agi tbeggen-d amek tettwaḥqer twacult-nni imi tufrar-d nnig-sen merra, γef waya zgan qqimen d iberraniyen i Lebda γas ddren Achal d aseggas dinna. Ungal nniḍen Aεeqqa yessawalen «Le grain magique» ideg d-tessuqel akk timucuha i s-tesselmed yemma-s, d tid mazal hekkunt-t ar ass-a di temtti taqbaylit, tessuffeγ-il-id deg useggas 1966. Adlis iwumi tsemma amesri n usugen «Amant imaginaire» i d-yeffγen deg useggas 1975 deg-s temmeslay-d γef yiwet n teqcict i zewğen maca teεceq deg Yiwen umyaru, tagara, Tegra-d di Ndama. Deg useggas 1972, Histoires tessewjed Yiwen udlis iwumi tsemma Tawḥidt un yemma «Solitude ma Mère», la maca ur t-id-tessuffeγ ara Acku tra annonce tbeddel kra di talγa-s, Adlis-agi tebḍa-t γef 9 yeḥricen, yal aḥric tefka -yas ISEM n wemdan, useggas deg 1995 suffγen-t-id wedlis-agi γer tezrigin Maspéro. deg Wayen akka yakk tura, un nwali d Akken γas tettidir berra i Wakal n lejdud-est maca ul-est, tamuγli-s zgan welhen γer iẓuran d Wakal ideg d-tefruri. Γer tama n tira, Histoires tcennu icewwiqen s tmaziγt i d-telqeḍ sγur yemma-s, i s-yuγalen d tamkerḍit n tsekla di tgemmi taqbaylit. Yefka-yas Rebbi inzizen n taγect iğehden, RNU UdeM swayes tcennu, d UdeM ameγrad. Di lawan ideg tella di Fransa yečča-tt lxq γef tmurt-est de ccna de tqubel ugur-agi, useggas deg 1937 i tebda txeddem timeγriwin. Deg useggas 1939 sawlen-as-d di tmurt n Lmaruk anda i Tuka deg uswir n ccna n Fès anda i d-Thella taggazt swayes ara deg tnadi Wayen d-yegran s tmaziγt di lfolklore Ibirique.
Aḍebsi-yis amenzu tessekles-il deg useggas 1966, D gagner km tsemma CCNA Amaziγ n Tmurt n Leqbayel, s oui s i tewwi arraz ameqran n uḍebsi. Deg useggas-nni Yakan aselway n tmurt n sinigal (Sénégal) Léopold Sedar Senghord yenced-itt Akken annonce tiki deg tfaska n TZURI iberkanen di tmaneγt n Dakar. Deg useggas 1967 tessuffeγ-d aḍebsi-ines wis sin iwumi tsemma Cnawi ikalan, tikrebba d cḍaḥ uγrusen Imaziγen «Chants de processions, méditations et danses sacrées berbères».
Deg tfaska tadelsant Panafrica d-yeḍran di tmaneγt n Lzzayer, Histoires ur-d-tettwanced ara, adabu n Bumdyan iγunza ralenti Amaziγ. Ayagi ATAS iḥuza-tt imiren i d-antenne: «Isγunen-nneγ, isefra, timucuha, cnawi-nneγ banen-d, ufraren-d deg tmura n umaḍal merra i Wacu-dix iṣuḍaf-nwen d yinnawen-nwen? «Nos bijoux exposés de Sont, nos poèmes, contes et chansons SONT répertoires partout Ailleurs à l'Étranger, à quoi serviront Alors Vos lois et vos de discours?».
Deg useggas 1970 Tecna d Venis di tmurt n Ṭelyan, di lawan-nni daγen i texdem Yiwen usarag di di tmurt n Lmuḥamadya Lmaruk. Adebsi-ines wis kRad d Cnawi n Laṭlas i d-yeffγen deg useggas 1971. Aseggas kan mbaεd terna tessuffeγ-d wayeḍ iwumi tsemma Cnawi n Spenyul arkayik n Alberka «chants Espaniols archaiques de la Alberca». Deg useggas 1974 terna tessuffeγ-d adebsi wis 4 iwumi tsemma «Incantations, méditations et danses sacrées berbères». Aḍebsi-ines aneggaru J dans gagner Wumi tsemma Cnawi n tmaziγt n tessirt d dduḥ «Chants berbères de la meule et du berceau», i d-tettsuffeγ deg useggas 1975. Histoires texdem tidwilin di Radyu, useggas deg 1937 γer 1940 tessewjed-d tidwilin tidelsanin di radyu n Tunes. Deg useggas 1944 γer 1945 di radyu n tmurt n Lzzayer i teṭṭef tadwil γef yedles.
Nettat d Gma-s Lmuhub ttwanecden deg useggas 1952 sγur Jean Giono γer radyu n Fransa, anda i sen-yexdem tadiwennit, 5 iseggasen kan γer zdat, rradyu n Fransa tessawel-as-d, texdem tadwilt s teqbaylit γef yedles imawi d tsekla n tefriqt ugafa di 1957 γer 1963 i tessewjad yal ddurt. Histoires tezweğ deg useggas 1940 d Yiwen unaẓur n teklut Aspenyuli km qqaren André Bourdil, faneuse di Spenyul 2 iseggasen, di lawan-nni i d-tesεa taqcict km tsemma Laurence, Syen uγalen γer tmurt n Fransa anda i tkemmel Tudert-est Alarmi cul d n 02 yebrir 1976 i tt-tewwi tmettant.

Read more at http://www.depechedekabylie.com/ddk-tamazight/134780-tudert-n-awes.html#gXYT36sxok2iSe0j.99

Aucun commentaire:

Enregistrer un commentaire